Η ροδόχρους ακμή (rosacea) αποτελεί μία συχνή, χρόνια φλεγμονώδη δερματική νόσο που προσβάλλει κυρίως το κεντρικό πρόσωπο (παρειές, μύτη, μέτωπο, πηγούνι). Η νόσος εκδηλώνεται με ερύθημα, φλεγμονώδεις βλατίδες, φλυκταινίδια και ευρυαγγείες.
Προσβάλλει συνήθως άτομα 3ης με 5ης δεκαετίας και των δύο φύλων, με μικρή προτίμηση στις γυναίκες και σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα. Σπάνια, οι βλάβες του δέρματος εκτείνονται στο τριχωτό της κεφαλής κι ακόμα πιο σπάνια στο λαιμό και το ανώτερο τμήμα του σώματος. Η επίπτωση της νόσου κυμαίνεται από 0,09% εως 10%.
Η ροδόχρους ακμή αποτελεί μια ακίνδυνη νόσο, αλλά επηρεάζει την ψυχολογία των ασθενών δημιουργώντας τους αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης κι επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής τους, επειδή η ερυθρότητα του προσώπου και της μύτης παραπέμπει λανθασμένα σε ένδειξη αλκοολισμού.
Ποια είναι τα αίτια της Ροδόχρου Ακμής
Η αιτία της παθογένεσης της νόσου παραμένει άγνωστη και είναι πολυπαραγοντική. Ενοχοποιούνται ενδογενείς παράγοντες (γενετική προδιάθεση, διαταραχές αγγείων του δέρματος, διαταραχή της φυσικής ανοσίας του δέρματος), μικροοργανισμοί (Demodex folliculorum : παράσιτο το οποίο υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα, αλλά στη ροδόχρου ακμή πολλαπλασιάζεται), καθώς και επιβαρυντικοί παράγοντες περιβάλλοντος και τρόπου ζωής (ζέστη, ήλιος, κατανάλωση αλκοόλ και ζεστών ροφημάτων, φάρμακα, καρυκεύματα, πικάντικες τροφές).
Κλινική εικόνα κι εκδήλωση συμπτωμάτων
Η ροδόχρους νόσος εκδηλώνεται με ποικιλία συμπτωμάτων (ερυθρίαση προσώπου (flushing) μόνιμο ερύθημα προσώπου, ευρυαγγείες, σπυράκια (φλυκταινίδια), φλεγμονώδεις βλατίδες και φλύκταινες στο κεντρικό πρόσωπο, υπερτροφία σμηγματογόνων αδένων της μύτης (ρινόφυμα). Τα άτομα που πάσχουν από ροδόχρου ακμή σοβαρής μορφής, παραπονιούνται συχνά για αίσθημα καύσου, νυγμών, οιδήματος και ξηροδερμίας και μπορεί να προσβληθούν και τα μάτια τους παρουσιάζοντας κερατίτιδα, επιπεφυκίτιδα και βλεφαρίτιδα.
3+1 είδη της ροδόχρου ακμής
1. Ερυθηματοτηλεαγγειεκτατική ροδόχρους ακμή: Οι ασθενείς εμφανίζουν ερύθημα κεντρικού προσώπου. Η εξέλιξή της είναι σταδιακή και όταν γίνει μόνιμη εμφανίζεται σμηγματόρροια και τελαγγειεκτασία. Πολλές φορές συνυπάρχουν κνησμός, καύσος και ευαισθησία δέρματος.
2. Βλατιδοφλυκταινώδης ροδόχρους: Ο τύπος αυτός εμφανίζεται κυρίως σε μεσήλικες και γυναίκες σχετικά μεγάλης ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από μόνιμο ερύθημα κεντρικού προσώπου, βλατίδες, φλύκταινες και έντονη σμηγματόρροια σε διάφορα σημεία του προσώπου.
3. Φυματιώδης ροδόχρους- Ρινόφυμα: Εκδηλώνεται κυρίως σε άνδρες. Χαρακτηρίζεται από πάχυνση του δέρματος, λόγω υπερπλασίας και ίνωσης των σμηγματογόνων αδένων, προσβάλοντας κυρίως τη μύτη (ρινόφυμα : έντονα διογκωμένη και κατακόκκινη μύτη με τραχιά υφή) και παράλληλη εμφάνιση φλεγμονών στα μάτια. Μπορεί να προσβληθούν επίσης το μέτωπο (μετωπόφυμα), τα αυτιά (ωτόφυμα) ή το πηγούνι (γναθόφυμα).
4. Οφθαλμική ροδόχρους: Μπορεί να συνυπάρχει σε ποσοστό μέχρι 58% των ασθενών που πάσχουν από άλλο υπότυπο, αλλά συνήθως παραμένει αδιάγνωστη. Χαρακτηρίζεται από υπεραιμία (ερύθημα) και ευρυαγγείες επιπεφυκότα και βλεφάρων, αίσθηση ξένου σώματος, καύσο, αίσθημα νυγμών, κνησμό, φωτοευαισθησία, θολή όραση, ερύθημα γύρω από τους οφθαλμούς και τα βλέφαρα. Είναι επίσης δυνατόν, να συνυπάρχουν χαλάζια και κριθαράκια. Μπορεί να υπάρξει και απώλεια οράσεως λόγω ελκών του κερατοειδούς. Η οφθαλμική ροδόχρους οφείλεται σε δυσλειτουργία και φλεγμονή των μεϊμπομιανών αδένων (διαφοροποιημένοι σμηγματογόνοι αδένες). Η διαταραχή της σύστασης των λιπιδίων των δακρύων οδηγεί σε πάχυνση των οφθαλμικών εκκρίσεων, ελάττωση δακρύων και ξηροφθαλμία. Δεν υπάρχει συσχέτιση βαρύτητας της οφθαλμικής με τη δερματική ροδόχρου.
Υπάρχει εξέλιξη από τον ένα τύπο στον άλλο;
Μπορεί να υπάρχει εξέλιξη από τον ένα υπότυπο στον άλλο, καθώς και να εμφανίζονται ταυτόχρονα κατά την κλινική εξέταση περισσότερων από ένας υπότυπος.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση της ροδόχρου ακμής πραγματοποιείται από δερματολόγο και βασίζεται στην κλινική εικόνα. Δεν υπάρχει ειδική διαγνωστική εργαστηριακή δοκιμασία (test). Η ιστολογική εικόνα δεν είναι ειδική. συνήθως βιοψία διερευνάται προς αποκλεισμό άλλων νόσων που εμπλέκονται στην διαφοροδιάγνωση.
Η άμεση μικροσκοπική αναζήτηση για τα ακάρεα Demodex και ειδικότερα το είδος Demodex folliculorum, τα οποία υπάρχουν στο ανθρώπινο δέρμα και υπερπολλαπλασιάζονται κατά τη ροδοχρου, βοηθά στη διάγνωση και θεραπεία της νόσου. Τα συγκεκριμένα ακάρεα φιλοξενούν βακτήρια και είναι πιθανό να παίζουν σημαντικό παθογενετικό ρόλο στη ροδόχρου ακμή, κυρίως όταν υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες και επειδή προκαλούν ανισορροπία στον μηχανισμό του ανοσοποιητικού συστήματος. Η μόλυνση από το Demodex folliculorum συνήθως παραμένει ασυμπτωματική. Με την πάροδο του χρόνου, την ενηλικίωση και την συνεχή έκθεση στο ηλιακό φως, το δέρμα αλλάζει σταδιακά και επέρχονται αλλαγές στη σύνθεση του σμήγματος (λιπαρή ουσία που βοηθά στη διατήρηση της υγρασίας του δέρματος). Μελέτες αναφέρουν ότι τα ακάρεα Demodex, που τρέφονται από το σμήγμα, σε περίπτωση αλλαγών ως προς τη σύνθεση του σμήγματος, αυξάνονται σε αριθμό με αποτέλεσμα να προκαλείται μία φλεγμονώδης κατάσταση που οδηγεί στην έξαρση της ροδόχρου ακμής. Όταν τα ακάρεα πεθαίνουν, απελευθερώνονται βακτήρια που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ροδόχρου.
Η νόσος συνυπάρχει με σμηγματορροϊκή δερματίτιδα προσώπου στο 26% των ασθενών και τριχωτού της κεφαλής στο 28%.
Θεραπεία για την ροδόχρου ακμή
Η ροδόχρους ακμή είναι μια χρόνια καλοήθης νόσος με εξάρσεις και υφέσεις. Η σωστή αντιμετώπισή της βασίζεται στην εκπαίδευση των ασθενών προς αποφυγή των επιβαρυντικών παραγόντων, τη σωστή φροντίδα του δέρματος και φυσικά την κατάλληλη θεραπεία. Η καλή συνεργασία ασθενούς και δερματολόγου βοηθά να διατηρηθεί η νόσος σε κατάσταση ύφεσης για μεγάλο χρονικό διάστημα και να ελαχιστοποιηθούν οι εξάρσεις και η αποφυγή των εξάρσεων για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου.
Άλλοι παράγοντες που επηράζουν τη νόσο
Περιβαλλοντικοί παράγοντες και τρόπος ζωής επηρεάζουν τα συμπτώματα της ροδόχρου ακμής. Συνιστάται η αποφυγή των επιβαρυντικών και εκλυτικών παραγόντων όπως έντονη άσκηση, κατανάλωση αλκοόλ, ζεστών ροφημάτων, πικάντικων φαγητών, ηλιακή έκθεση, θερμό περιβάλλον, ακραίες θερμοκρασίες, ζεστά μπάνια, σάουνα, φυσικά το στρες ή οι εκδηλώσεις θυμού, καθώς και η χρήση προϊόντων ομορφιάς και φροντίδας του δέρματος, με όξινα και αλκοολούχα συστατικά ή άλλες ουσίες, ερεθιστικές για το δέρμα προκαλώντας έντονη αγγειοδιαστολή, με αποτέλεσμα έξαρση της νόσου.
Συνιστάται η ο καθημερινός καθαρισμός του δέρματος με ειδικά καθαριστικά και κατάλληλη φαρμακευτική και δερμοκαλλυντικη αγωγή. Η επιλογή της θεραπείας εξατομικεύεται για τον κάθε ασθενή ανάλογα με τον τύπο της ροδόχρου.
Είναι σημαντικό και ισχύει για όλους τους ασθενείς, ιδιαίτερα για εκείνους που πάσχουν από ερυθρό-τελαγγειεκτατική μορφή της νόσου να αποφεύγουν τη χρήση αντηλιακών προϊόντων με χημική σύνθεση. Προτιμούνται προϊόντα, που περιέχουν φυσικούς προστατευτικούς παράγοντες.
Έχετε επιλογή στη θεραπεία!
- Φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα: αντιβιοτικά (τετρακυκλινες, μακρολίδες, μετρονιδαζόλη)
- Τοπικές θεραπείες: μετρονιδαζόλη και αζελαικο οξύ καθώς και δερμοκαλλυντικά προϊόντα
- Συσκευές laser και πηγές φωτός ώστε να αντιμετωπιστεί το ερύθημα και η τελαγγειεκτασία, όπως τα αγγειακά LASER, δηλαδή τα PULSED-DYE LASER, fractional laser, CO2 Laser.
- Η φωτοθεραπεία ασκεί διπλή δράση στις επιπτώσεις του Demodex folliculorum. Στη φωτοθεραπεία χρησιμοποιείται το καθαρό, ορατό, και ζωογόνο φάσμα του φωτός, στο οποίο οφείλεται η παρουσία ζωής στον πλανήτη για την αντιμετώπιση της φλεγμονής και των βακτηρίων. Με το ερυθρό φάσμα φωτός (633 nm) επιτυγχάνουμε μείωση της φλεγμονής, ενώ με το μπλε φάσμα φωτός (415 nm) αντιβακτηριακή δράση, καθώς επιδρά έναντι των βακτηρίων που υπάρχουν στα ακάρεα. Ετσι η αντιμετώπιση της ροδόχρου ακμής είναι αποτελεματική.
- Συνδυαστική χρήση φωτοδυναμικής θεραπείας (Photodynamic Therapy, PDT).
Συνοψίζοντας η ροδόχρους νόσος είναι μια καλοήθης δερματοπάθεια με εξάρσεις και υφέσεις, κατά την οποία καλή συνεργασία δερματολόγου κι ασθενούς βοηθάει στην αντιμετώπισή της.
Ευχαριστούμε τη Δερματολόγο- Αφροδισιολόγο Ειρήνη Λαγογιάννη για το επιστημονικό άρθρο.
Λαγογιάννη Ειρήνη
Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος
Διδάκτωρ, Msc Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολόγων Αφροδισιολόγων
Φοίβης 46, Γλυφάδα
τηλ. 2108985811
www.dermatologos-glyfada.gr
Facebook Page Ειρήνη Λαγογιάννη, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος